کلید مینیاتوری چیست – ساختار داخلی و انواع کلید مینیاتوری

تیپ کلید مینیاتوری و لوازم جانبی آن، تفاوت کلید مینیاتوری AC و DC

    امروزه بحث ایمنی برق در ساختمان تحت قوانین مصوب سازمان نظام مهندسی ساختمان انجام شده و بر آن تاکید شده است. به همین علت وسایل حفاظتی متنوعی برای تأمین امینت برق کشی ساختمانی و صنعتی مورد توجه قرار گرفته است.

فیوز یا کلید مینیاتوری یا MCB – Miniature Circuit Breaker یکی از این ابزارها است که ساختمان داخلی شبیه فیوز آلفا دارد و به واسطۀ خصوصیات منحصر به فردی همچون قابل استفاده بودن بعد از هر بار قطع و قطع همزمان سه فاز کاربرد فراوانی دارند.

انواع-کلید-مینیاتوری-اشنایدر-الکتریک
انواع کلید مینیاتوری

کلید مینیاتوری در مدار با جریان پایین و یا در تابلو های روشنایی و تابلو های توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تأسیسات برقی استفاده می شود و در صورت به وجود آمدن اشکالی در مدار بطور خودکار مدار را قطع می کند و در نتیجه از وسایل و سیم کشی محافظت می کند.

فیوزها و کلیدهای مینیاتوری در جریان های نامی استاندارد ۱، ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵، ۴۰، ۴۵، ۵۰، ۶۳ آمپر موجود هستند. کلیدها و فیوزهای جریان کم ۱ تا ۱۰ آمپر عمدتاً برای حفاظت مدارهای کوچک به کار می روند. 

کلید مینیاتوری اشنایدر , فروش انواع کلید مینیاتوری

ویژگی های منحصر به فرد کلید مینیاتوری (MCB)

  • امنیت پیوسته سیستم
  • حفاظت انسان در مقابل تماس غیرمستقیم با سیستم های زمین TN ،IT
  • حفاظت انواع مدار الکتریکی
  • رنج گسترده جریان فیوز
  • تشخیص سریع خطای اتصال کوتاه و اضافه بار حرارتی در کمترین زمان
  • قدرت انتخاب گسترده
  • امنیت عملکرد و نگهداری در مدارات برق صنعتی
  • پاسخ برای تمامی زیر ساخت ها (برق صنعتی و برق ساختمان)
  • حفاظت بهینه خط
  • ایده آل برای حفاظت الکتریکی و قطع اتوماتیک دقیق
استفاده از مینیاتوری در روشنایی کارخانه ها
استفاده از مینیاتوری در روشنایی کارخانه ها

کاربرد کلید مینیاتوری

  • انتهای خط توزیع ولتاژ ضعیف
  • حفاظت مدار موتور الکتریکی
  • حفاظت مدار جریان مستقیم
  • حفاظت مدار روشنایی ساختمان ها
  • حفاظت مدار ترانسفورماتورهای الکتریکی
  • حفاظت مدارهای الکتریکی در تمامی صنایع
حفاظت مدار الکتریکی در صنایع
 حفاظت مدار الکتریکی در صنایع

کلید مینیاتوری یا کلید اتوماتیک مینیاتوری در اصل نوعی کلید خودکار است که هر دو مشخصه قطع کنندگی زیر بار و مجزا کنندگی را دارد و وظیفۀ آن قطع مدار در زمان اتصال کوتاه یا اضافه بار می باشد. کلید مینیاتوری از سه قسمت رله مغناطیسی برای حفاظت اتصال کوتاه، رلۀ حرارتی یا رلۀ بی متال برای حفاظت اضافه بار و مجزا کننده تشکیل شده است. این کلید از دو قسمت مغناطیسی (جریان زیاد در مدت زمان کم) و حرارتی (افزایش تدریجی جریان) تشکیل شده است.

  • در کلید مینیاتوری عملکرد مغناطیسی کلید جهت حفاظت اتصال کوتاه بکار می رود؛ جریان اتصال کوتاه بوسیلۀ سیم پیچ که دارای تعداد دور کم و قطر زیاد می باشد بصورت مغناطیسی تشخیص داده شده و فیوز مینیاتوری عمل می کند.
  • کلید مینیاتوری در عملکرد بی متالی که جهت حفاظت اضافه بار استفاده می شود؛ بدین صورت عمل می کنند که بوسیله یک فلز (بی متال) جریان اضافه مدت دار بیشتر از جریان نامی شناسایی شده و با گرم شدن فلز، بی متال خم شده و باعث عمل کردن کنتاکت فیوز مینیاتوری و قطع شدن مدار می شود.

ویدئوی آموزشی بررسی مدار داخلی کلید مینیاتوری

ساختار کلید مینیاتوری

      قسمت های زیر، ساختار کلیدهای مینیاتوری را تشکیل می دهد.

ساختار کلید مینیاتوری اشنایدر
ساختار کلید مینیاتوری اشنایدر

پوسته

کلیۀ قسمت های کلید مینیاتوری در داخل محفظه ای قرار می گیرد که باید از مواد عایق با حداقل ولتاژ ۲۵۰۰ ولت و غیرقابل اشتعال با مقاومت حرارتی نزدیک ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد باشد. مواد عایق به طور معمول از باکالیت، ملامین یا نوع خاصی از پلی آمید الیافدار ساخته می شوند.

بدنۀ کلیدهای مینیاتوری در نوع غیر استاندارد از مواد پلاستیکی ساده و یا آسیابی تهیه می شود که مقاومت مناسب در مقابل حرارت ناشی از عبور جریان و جرقه ناشی از قطع و وصل را ندارد و عمدتاً دارای بوی خاصی هستند که می توان آن را از انواع دیگر تفکیک داد. استفاده از کلیدهای مینیاتوری غیر استاندارد در ساختمان ها یا تجهیزات الکتریکی بسیار خطرناک بوده و در برخی موارد موجب آتش سوزی می شود. بنابراین در هنگام خرید کلید مینیاتوری از گارانتی و دارا بودن تأییدیه های فنی مطمئن شوید.

مگنت

یکی از اجزای داخلی کلید مینیاتوری که از سیم پیچ مسی، هسته مرکزی ثابت و متحرک از جنس مواد فرومغناطیس، فنر، اتصالات و … تشکیل شده است مگنت می باشد. مگنت جریان هایی تا چند برابر جریان نامی کلید با توجه به تیپ کلید که روشنایی یا موتوری یا موتوری سخت باشد (۳ تا ۱۴ برابر جریان نامی) را تحمل می کند و باعث قطع فوری و لحظه ای کلید می شود. در کلیدهای مینیاتوری استاندارد برای هر جریان نامی، مگنت خاص خود را انتخاب می کنند.

بی متال

یکی دیگر از اجزای داخلی کلیدهای مینیاتوری، بی متال یا رله اضافه بار است که در زمان تولید کلید مینیاتوری بوسیلۀ یک پیچ، جریان نامی دقیق کلید تنظیم و توسط کارخانه لاک می شود. این رله کار قطع مدار را در برابر اضافه بار بر عهده دارد.

جرقه گیر

این قسمت از صفحات فلزی موازی هم تشکیل شده است که توسط لایه های عایق از هم جدا شده اند و در زمان قطع با تقسیم جرقه به جرقه های کوچک، از ایجاد جرقه های خطرناک و پر صدا و گرمای زیاد جلوگیری می کنند. معمولاً در کلیدهای بی کیفیت و ارزان قیمت، این قطعه وجود ندارد که شاید ساده ترین یا ابتدایی ترین راه شناسایی این موضوع، وزن کم کلید باشد. کلیدهای مینیاتوری جریان مستقیم، علاوه بر داشتن مگنت طبیعی دارای رله مگنتیک مخصوص جهت کار در جریان مستقیم می باشد، بنابراین می توان از کلیدهای DC در مدار AC نیز استفاده کرد.

مشخصات کلید مینیاتوری

۱- ولتاژ ضربه ای

   مقدار پیک ولتاژ ضربه ای که کلید بدون خراب شدن می تواند تحمل کند.

۲- نوع جریان

   کلیدهای مینیاتوری از لحاظ نوع جریان بر دو نوع AC و DC تقسیم می شوند. در حالت کلی کلیدهای مینیاتوری DC را برای مقاصد AC نیز می توان استفاده نکرد ولی برعکس آن سبب کاهش طول عمر کلید  AC می شود.

۳- رنج جریان نامی

   جریان نامی کلیدهای مینیاتوری اشنایدر در گسترۀ ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۲، ۴۰، ۵۰ و ۶۳ آمپر تک پل، دو پل و سه پل و در گسترۀ ۱۶، ۲۵، ۳۲، ۴۰ آمپر چهار پل تولید می شوند. البته کلید مینیاتوری های ۸۰، ۱۰۰ و ۱۲۵ آمپر نیز در حیطۀ تولید کلیدهای مینیاتوری می باشند لازم به ذکر است که تفاوت کلید مینیاتوری ۱۰۰ آمپر با دیگر کلیدهای مینیاتوری در سایز آن می باشد و کلید مینیاتوری ۱۲۵ آمپر تنها عمل قطع و وصل را انجام می دهند و نقش حفاظتی ندارند و به کلید خشک نیز معروف می باشند. به عبارت دیگر، کلید مینیاتوری نیست و فقط در ظاهر شبیه به آن است.

۴- قدرت قطع

   از جمله مشخصات مهم کلید مینیاتوری اشنایدر قدرت قطع آن است. قدرت قطع کلید به معنای میزان توانایی کلید در قطع جریان اتصال کوتاه عبوری از مدار می باشد. کلیدهای مینیاتوری دارای قدرت قطع ۶ و ۱۰ کیلو آمپر است. طبق استاندار IEC 898 قدرت قطع کلید مینیاتوری های اشنایدر ۶ کیلو آمپر شناخته می شوند و طبق استاندارد  IEC947-2 قدرت قطع کلید مینیاتوری های اشنایدر ۱۰ کیلو آمپر است.

مشخصات کلید مینیاتوری اشنایدر
مشخصات کلید مینیاتوری

انواع کلید مینیاتوری

   انواع کلید مینیاتوری به کلاس های مختلف تقسیم می شوند که تفاوت این نوع کلید ها در جریان اتصال کوتاه آن ها است:

کلید مینیاتوری کلاس B: در کلید مینیاتوری نوع B با فرض اینکه جریان نامی In باشد، در صورتی که جریان عبور از کلید کمتر از ۳ برابر جریان نامی باشد، کلید مدار را در حالت اضافه بار در نظر گرفته و قطع آنی انجام نمی پذیرد ولی هنگامی که جریان به سه تا پنج برابر جریان نامی برسد، جریان عبوری را اتصال کوتاه فرض کرده و قطع می کند.

کلید مینیاتوری نوع B عموماً در مصارف غیرموتوری مثل مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارند. به عبارت دیگر این نوع از کلیدها برای حفاظت مدارهای مقاومتی مورد استفاده قرار می گیرند. این کلید به فیوز مینیاتوری تندکار نیز معروف است. برای دریافت لیست قیمت کلید مینیاتوری کلاس B اشنایدر کلیک کنید.

کلید مینیاتوری کلاس C: این کلیدها برای راه اندازی موتورهایی که توان کم دارد و جریان راه اندازی بالایی ندارد استفاده می شود.

نام دیگر کلید مینیاتوری کلاس C، کلید مینیاتوری موتوری است در کلید مینیاتوری نوع C با فرض اینکه جریان نامی کلید In باشد، در صورتی که جریان عبوری از کلید کمتر از ۵ برابر جریان نامی باشد، کلید مدار در حالت اضافه بار عمل کرده و هنگامی که جریان بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی برسد، جریان عبوری را اتصال کوتاه فرض می کند. کلیدهای نوع C در مسیر وسایل موتوردار نصب می گردند. به عبارت دیگر این نوع از کلیدها برای حفاظت مدارهای موتوری مورد استفاده قرار می گیرند.این فیوزها را فیوز مینیاتوری کندکار نیز می نامند.

کلید مینیاتوری کلاس D: به منظور حفاظت بارهای خازنی و یا بارهایی که جریان هجومی می کشند، مانند مصارف صنعتی خاص همچون مولد های اشعه ایکس X-Ray و یا ترانسفورماتورها استفاده می شود. در کلید مینیاتوری نوع D با فرض این که جریان نامی کلید  In باشد، در صورتی که جریان عبوری از کلید کمتر از ۱۰ برابر جریان نامی باشد، کلید مدار را در حالت اضافه بار در نظر گرفته و قطع آنی انجام نمی پذیرد ولی هنگامی که جریان بین ۱۰ تا ۱۵ برابر جریان نامی برسد، جریان عبوری را اتصال کوتاه فرض کرده و قطع می کند.

از آنجایی که این نوع کلی در ضریبی از جریان های نامی بزرگتر نسبت به نوع B و  C عمل قطع را انجام می دهد به آن موتوری سخت نیز گفته می شود. کلیدهای نوع D در مسیر وسایل موتوری با جریان راه اندازی بالاتر از ۱۰ برابر جریان نامی نصب می شوند و زمان قطع  آن از تمامی کلاس ها بیشتر است.

کلید مینیاتوری کلاس K: نوع K برای حفاظت در مدارات قدرت، ترانسفورماتور و موتورها استفاده می شود. در این نوع از حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدها است و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریعتر قطع می کند ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلیدها بین کلاس D  و C است.

کلید مینیاتوری کلاس Z: این نوع از کلید مینیاتوری هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص (که از تمامی کلاس ها کمتر است) طبق منحنی قطع، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلیدها، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی کلاس ها بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار را سریعتر قطع می کند. بنابراین کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارات با حساسیت بالا می باشد.

زمان قطع این کلاس ها به ترتیب سریعترین D، K ، C ،B و Z است اما در حال حاضر کلاس های B و C در لیست فروش در ایران قرار دارند.

نکته:

خاصیت قطع مغناطیسی برای کلیدهای مینیاتوری یکسان، متفاوت است. به طور مثال برای دو کلید مینیاتوری از نوع B ممکن است یکی در سه برابر جریان نامی و دیگری در ۴ برابر جریان نامی عمل قطع مغناطیس را انجام دهد. در نتیجه اگر دو کلید مینیاتوری مشابه با هم سری شوند مشخص نیست کدام یک مینیاتوری سریعتر قطع می کند. این عمل کاملاً تصادفی است و براساس مشخصات مکانیکی داخلی کلیدها و رژیم دمایی پیش از وقوع اضافه بار متغیر است. این خاصیت در منحنی قطع کلید مینیاتوری به وسیله تلورانس در نمودار نشان داده می شود.

تیپ کلید مینیاتوری اشنایدر

  کلیدهای مینیاتوری اشنایدر به چهار تیپ تقسیم می شوند:

تیپ C60A : با قابلیت بسته شدن سریع پل ها، اجازه می دهد که در جریان های هجومی بالا بعضی از بارها بهتر نگهداری شوند. همچنین دو منحنی B و C دارد که قدرت قطع آنها ۳KA است و در مراکز حساس استفاده می شوند.

تیپ C60N : با داشتن قدرت قطع بالاتر نسبت به C60A در کاربردهای معمولی استفاده می شود. همچینین دارای سه منحنی مشخصه B و C و D هستند. در ایران تنها تیپ C60N تولید می شود و مابقی مدل ها مورد استفاده چندانی ندارند. کلید مینیاتوری اشنایدر C60N در بخش های مسکونی، اداری و همچنین صنعتی استفاده می شود.

تیپ C60H : با قدرت قطع ۱۰KA و دارا بودن سه منحنی مشخصه B و C و D ، در بخش های اداری و صنعتی بکار می رود.

تیپ C60L : با سه رده قدرت قطع در جریان های مختلف خود (۲۵ کیلو آمپر برای کلیدهای زیر ۲۵ آمپر، ۲۰ کیلو آمپر برای کلیدهای ۳۲ و ۴۰ آمپر و ۱۵ کیلو آمپر برای کلیدهای ۵۰ و ۶۳ آمپر) و داشتن چهار منحنی مشخصه B و C و K و Z است.

منحنی عملکرد کلید مینیاتوری

      در کلید مینیاتوری اشنایدر تیپ C60 منحنی های B , C, D, K , Z , MA مطابق با استاندارد IEC 60947-2 تعیین شده است که در آن محدودۀ عملکرد رلۀ مغناطیسی به صورت زیر است که در ایران بیشتر منحنی B و C و D کاربرد دارند. 

  • منحنی B:     بین ۳٫۲ تا ۴٫۸ برابر جریان نامی (In)
  • منحنی C:     بین ۷ تا ۱۰ برابر جریان نامی (In)
  • منحنی D:     بین ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان نامی (In)
  • منحنی K:     بین ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان نامی (In)
  • منحنی Z:     بین ۲٫۴ تا ۳٫۶ برابر جریان نامی (In)
  • منحنی MA:  بین ۹٫۶ تا ۱۴٫۴ برابر جریان نامی (In)

منحنی B

موارد استفاده: زمانیکه جریان های اتصال کوتاه ضعیف هستند.

  • رنج جریان از ۲ تا ۶۳ آمپر در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد
  • منحنی قطع: قسمت مغناطیسی بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی تغییر می کند.
  • قدرت قطع مطابق با استانداردهای IEC 898 : Icn 6000A

منحنی C

موارد استفاده: کابل هایی که بارهای معمولی را تغذیه می کنند (کاربرد عمومی)

  • رنج جریان از ۲ تا ۶۳ آمپر در دمای ۳۰ درجه سانیتگراد
  • منحنی قطع: قسمت مغناطیسی بین ۵  تا ۱۰ برابر جریان نامی تغییر می کند.
  • قدرت قطع مطابق با استانداردهای IEC 898: Icn 6000A

منحنی D

موارد استفاده: بار با جریان عمومی بالا (موتور و ترانسفورماتور)

  • رنج جریان ۱ تا ۶۳ آمپر در دمای ۴۰ درجه سانتیگراد
  • منحنی قطع: قسمت مغناطیسی بین ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان نامی تغییر می کند.
  • بسته شدن سریع پل ها بار را در برابر جریان های هجومی محافظت می کند.
  • جداسازی با نشانگر صحت قطع: نوار سبز رنگ روی دستگیره کلید نشانگر آنست که تمام پل ها باز بوده و هیچ جریانی از قطعه عبور نمی کند.

مقاله پیشنهادی: تفاوت فیوز، کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک کمپکت

کنتاکت کمک کلید مینیاتوری

تغییر وضعیت کنتاکت کمک کلید مینیاتوری می تواند برای سیستم های هوشمند در یک مدار کنترلی ارسال شود و پردازش لازم انجام شود. این کنتاکت جهت نشان دادن حالت های زیر استفاده می شود:

وضعیت قطع و وصل کلید (OF) : وضعیت قطع کلید را نشان می دهد.

کنتاکت OF کلید مینیاتوری اشنایدر
 کنتاکت OF کلید مینیاتوری

وضعیت قطع کلید (در صورت وجود خطا) (SD) : این کنتاکت وضعیت قطع و وصل کلید را نشان می دهد. دکمۀ تست روی قسمت جلوی تابلو، امکان بررسی صحت مدار نشانگر را بدون راه اندازی دستگاه به ما می دهد.

کنتاکت SD کلید مینیاتوری اشنایدر
 کنتاکت SD کلید مینیاتوری

شکل زیر کنتاکت کمکی OF+SD را نشان می دهد. در این کنتاکت هر دو کنتاکت OF و SD با هم در یک قطعه آمده اند. اگر پیچ های بالایی به مدار وصل شوند حالت OF کار می کند. اگر پیچهای پایین به مدار وصل شوند حالت OF یا SD استفاده می شود. انتخاب این حالت ها توسط سوئیچ تغییر وضعیت گردان (Rotary changeover switch) که در قسمت راست کلید متصل می شود انجام می گیرد.

حالت انتخاب شده روی قست جلوی تابلو نشان داده می شود. نشانگر خطا (SD) نیز توسط یک نشانگر مکانیکی قرمز رنگ که بر روی قسمت جلوی کنتاکت موجود می باشد نمایش داده می شود.

   نکته : اتصال رله و کنتاکت ها توسط ترمینال های پیچی که در قسمت های بالا و پایین قطعات وجود دارد انجام می گیرد و برای یک یا دو کابل با سطح مقطع حداکثر ۲٫۵mm قابل استفاده است.

کنتاکت کمکی و کنتاکت خطا کلید مینیاتوری اشنایدر
 کنتاکت کمکی و کنتاکت خطا کلید مینیاتوری

رله آندر ولتاژ MN 

   کاربرد رله آندر ولتاژ MN برای کنترل قطع کلید است در زمانی که افت ولتاژ تغذیه وجود دارد (آستانه بین ۷۰ و ۳۵%Un) و اگر ولتاژ ۸۵% از ولتاژ نامی تجاوز کند کلید اجازه وصل مجدد خواهد یافت. این رله در موارد زیر استفاده  می شود:

  • شاسی / قطع اضطراری
  • حفاظت مدارهای تغذیه ماشین ها برای جلوگیری از استارت مجدد و ناخواسته موتورها.
رله آندر ولتاژ کلید مینیاتوری اشنایدر
رله آندر ولتاژ کلید مینیاتوری

رله شنت MX+OF 

   کارکرد رله شنت کلید مینیاتوری، کنترل قطع مینیاتوریی است که به آن متصل است و مجهز به یک اتصال Changeover است و برای موارد زیر بکار می رود:

  • شناسایی وضعیت کلید
  • قطع خودکار که به مدار کنترل اجازه می دهد در حالت روشن بماند.
رله شنت کلید مینیاتوری اشنایدر
رله شنت کلید مینیاتوری

مراحل اتصال کنتاکت کمکی و خطا به کلید مینیاتوری 

در شکل زیر مراحل اتصال کنتاکت کمکی و خطا به کلید مینیاتوری اشنایدر به ترتیب نمایش داده شده است.

اتصال کنتاکت کمکی و خطا

اتصال کمکی به کنتاکت SD

کنتاکت کمکی کلید مینیاتوری اشنایدر

اتصال کنتاکت کمکی به کلید مینیاتوری

اتصال کنتاکت OF+SD به کلید مینیاتوری سه پل

ویدئوی اتصال کنتاکت کمکی به کلید مینیاتوری

کلید مینیاتوری DC

     استفاده از کلید مینیاتوری AC در مدار DC می تواند خطراتی همچون عدم قطع در زمان اتصال نامناسب را ایجاد کند. علاوه بر دلایل فوق به علت عدم محدود شدن جریان های اتصال کوتاه در کلید AC استفاده شده در مدار DC، عمر دستگاه ها تجهیزات و سیم کشی ها کوتاه تر می شود. موج جریان AC، گذر از صفر دارد ولی DC ندارد لذا قطع درAC راحت تر است. کلید مینیاتوری اشنایدر DC با تیپ C32H-DC نیز در کارخانه اشنایدر تولید می شود که با منحنی مشخصۀ C در دو مدل تک پل و دو پل وجود دارند و قادرند تا ولتاژهای ۲۵۰ ولت DC را برای هر پل تحمل کنند. در برخی موارد کلیدهای مجزا کننده دارای شکل ظاهری مشابه با کلیدهای مینیاتوری است.

انتخاب کلید مینیاتوری مناسب

   وقتی جریانی بیش از جریان نامی از سیمی عبور کند، فیوز محافظ آن باید بسوزد و یا کلید محافظ سبب قطع مدار آن شود. هرچه سیم ضخیم تر باشد مقدار جریان بیشتری به طور ایمن می تواند از آن عبور نماید. مقررات، جریان مجاز (حداکثر جریانی که به طور ایمن می تواند از رسانا بگذرد) انواع و اندازه های مختلف رساناها را مشخص نموده است. بجز بعضی استثناها، جریان مجاز هر رسانا حداکثر اندازه جریان نامی فیوز یا کلید اتوماتیک محافظ مدار آن را مشخص می کند. جریان مجاز بعضی از سیم های نازک مخصوص سیم کشی داخلی ساختمان ها به شرح زیر است:

اندازه سیم

جریان نامی

سیم نمره ۱٫۵

۱۵ آمپر

سیم نمره ۲٫۵

۲۰ آمپر

سیم نمره ۴

۲۵ آمپر

سیم نمره ۶

۳۵ آمپر

سیم نمره ۱۰

۵۰ آمپر

جریان های نامی نشان داده شده برای رساناهای مسی در لوله، کابل، یا دفن مستقیم در خاک هستند و کمی با آنچه در جدول آمده است تفاوت دارد. جریان نامی در فضای آزاد بیشتر است.

 برای الکتروموتورها باید از کلیدهای مینیاتوری تأخیری (موتوری) استفاده کنیم تا بتوانند جریان راه اندازی را تحمل کنند. با مشخص بودن توان الکتروموتور، مقدار جریان کلید مینیاتوری و همچنین سطح مقطع کابل مسی مورد نیاز را می توانیم به دست بیاوریم. سطح مقطع به دست آمده برای محل هایی است که فاصلۀ الکتروموتور تا شبکه زیاد نباشد. برای فاصله های طولانی با در نظر گرفتن افت ولتاژ مجاز که به طور معمول برای موتورها از ۲٫۵ تا ۳٫۵ درصد انتخاب می شود سطح مقطع کابل مورد نیاز را به دست می آوریم.

مقاله پیشنهادی : نحوه انتخاب کلید مینیاتوری

تفاوت کلید مینیاتوری و فیوز

   فیوز وسیله ای است که از مدار الکتریکی در مقابل افزایش جریان محافظت می کند. این افزایش جریان می تواند از طرف شبکه اعمال شود (اتصال کوتاه) و یا ناشی از اضافه جریانی باشد که خود مدار در هنگام کار کردن غیر عادی می‌کشد.

فیوزها جهت محافظت از کابل ها، ترانس ها، الکتروموتورها، خازن ها، کنتاکتورها، تجهیزات الکترونیک صنعتی و رله های الکترونیکی و محافظت شبکه های ولتاژ پایین و ولتاژ بالا مورد استفاده قرار می گیرند.  از مزایا و محاسن فیوزها در صنعت می‌توان به مکانیزم ساده، قدرت قطع بالا، سرعت عملکرد و مشخصۀ محدود کننده جریان خوب، اطمینان در عملکرد، تعویض سریع در سیستم آسیب دیده و قیمت مناسب آنها اشاره کرد. مهمترین عیب فیوزها این است که در صورت ایجاد خطا در شبکه امکان تک فاز یا دو فاز شدن سیستم سه فاز وجود دارد.

تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری
 تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری

  عملکرد کلید مینیاتوری مشابه ترکیب کلید معمولی همراه با فیوز است. کلید مینیاتوری در جریان های کم نیز طراحی و تولید می شود. کلیدهای مینیاتوری از نظر حفاظت به فیوزها ارجحیت دارند، زیرا دقت عمل بیشتری دارند و پس از قطع صدمه نمی بینند و می توان پس از رفع عیب به سرعت مدار را مجدداً و بدون هزینه وصل کرد. کلید مینیاتوری دو عمل کنترل و حفاظت را توأمان انجام می‌دهد و از این نظر مشابه یک کلید به انضمام یک فیوز عمل می کند.

پیشنهاد می کنیم قبل از انتخاب فیوز اینجا کلیک کنید و این مقاله را بخوانید.

   مزیت فیوزهای مینیاتوری در این است که فضای کمتری می گیرند. از این کلیدها در منازل نیز استفاده و قسمت های مختلف ساختمان از این طریق تغذیه می شوند تا اگر بخشی از ساختمان دچار مشکل شد جریان کل ساختمان قطع نشود. فیوزهای مینیاتوری در داخل جعبه تقسیمی که درهر واحد آپارتمانی وجود دارد قرار می گیرد.

elicaelectric-instagramالیکاالکتریک را در اینستاگرام دنبال کنید!

 

در صورتی که سوالی در خصوص مطالب بیان شده دارید می توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید یا با ارائه پیشنهادات خود، ما را در بالا بردن کیفیت مقالات یاری کنید.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱۵ رای

سوالات متداول

کلید مینیاتوری چیست و در چه رنجی تولید می شود؟

کلید مینیاتوری در مدار با جریان پایین و یا در تابلو های روشنایی و تابلو های توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تأسیسات برقی استفاده می شود و در صورت به وجود آمدن اشکالی در مدار بطور خودکار مدار را قطع می کند و در نتیجه از وسایل و سیم کشی محافظت می کند. فیوزها و کلیدهای مینیاتوری در جریان های نامی استاندارد ۱، ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵، ۴۰، ۴۵، ۵۰، ۶۳ آمپر موجود هستند. کلیدها و فیوزهای جریان کم ۱ تا ۱۰ آمپر عمدتاً برای حفاظت مدارهای کوچک به کار می روند. 

کلید مینیاتوری چطور از مدار حفاظت می کند ؟

کلید مینیاتوری از دو رله حرارتی و مغناطیسی تشکیل شده است. رله حرارتی از مدار در برابر اضافه بار حفاظت می کند و رله مغناطیسی جریان اتصال کوتاه را کنترل می کند. در محفظه کلید مینیاتوری، یک جرقه گیر وجود دارد که جرقه ناشی از قطع جریان اتصال کوتاه را در کلید خنثی می کند. کلید مینیاتوری می تواند نهایتا 6000 آمپر را قطع کند و اگر جریان اتصال کوتاه بالاتر از این مقدار باشد باید از کلید اتوماتیک استفاده کرد.

‫۳۲ دیدگاه ها

  1. سلام وقت بخیر
    آیا استفاده از کلید مینیاتوری C10 در مدار روشنایی منزل، خطرناک است، یا صرفاً ترجیح با B10 است و تیپ C هم قابل نصب است؟

  2. سلام
    ۱-اگر فیوز بدلیل مشکل خازن کولر گازی چندین بار بپره باید فیوز تعویض شود؟
    ۲-عمر فیوز جند ساله
    ۳-الان بهترین برند فیوز چیست؟
    ۴-اگر فیوز پشت کنتور ۳۲ آمپر باشه کلید مینیاتوری اصلی میشه ۳۲ آمپر باشه یا باید کمتر باشد؟

    1. باسلام.
      در خصوص سوال اول و دوم تعداد اتصال کوتاه عمر کلید مینیاتوری را مشخص می کند و در جواب سوال سوم کلید مینیاتوری اشنایدر الکتریک و کلید مینیاتوری ABB کیفیت خوبی دارند.
      برای سوال چهارم اگر کنتور برق ۳۲ آمپر و نوع کلید مینیاتوری کرو C باشد مصرف کننده می تواند ۳۲ آمپر باشد و باید نوع B انتخاب شود که سریعتر قطع کند.

  3. باعرض سلام
    من در محلی کار میکنم که دارای برق سه فاز با مینیاتور ۶۳ آمپر هست مینیاتور های روشنایی ۱۶ آمپر و پریز ها ۲۵ آمپر میباشد ولی در طول روز چندین بار مینیاتور سه فاز قطع می‌شود با توجه به اینکه روشنایی های ما ۱۶ آمپر و پریز ها ۲۵ آمپر میباشد چرا مینیاتور سه فاز قطع می‌شود در ضمن دمای مینیاتور بالا نمی‌رود و مصرف کلی ما ۲۰ آمپر بیشتر نیست

  4. سلام
    من توی ی کارگاه برق کار میکنم،ک ۷ ۸ تا دستگاه جوش دارن و فیوز تند ب تند میپره
    من چکاری از دستم برمیاد تا جلوی این مشکلو بگیرم؟ظرفیت فیوزو ببرم بالاتر،فیوزو از مدار خارج کنم ؟…

    1. باسلام
      تصویر فیوز و دستگاه جوش رو ارسال کنید و اینکه نوع دستگاه جوش ترانسی هست یا رکتیفایری
      معمولاً فیوز باید تیپ C باشه و برای هر دستگاه جوش یک فیوز جدا گانه استفاده شود و کلید اصلی باید از نوع کلید اتوماتیک با قدرت قطع ۲۵- ۲۰ کیلو آمپر انتخاب شود.

  5. سلام.
    لذت بردم از توضیحات، ویدئو و پاسخ‌های خیلی خوب، فروشگاهتون بوکمارک اول مرورگرم شد.
    آرزوی سلامتی و سعادت رو برای تمام هموطنان خوبمون دارم، مخصوصاً عزیزانی همانند کارکنان الیکا الکتریک که اینقدر ارزش میدن به مخاطبانشون.

  6. محصولات خوبی دارین
    این کلید ها (0.5)نیم امور هم داره ؟
    اگر با این مشخصات که گفتم دارید لطفاً پاسخ بدهید تا 1000دانه میخام

  7. با عرض سلام و خسته نباشید
    فیوز 63 یا 80 امپر قسمت پایین c16. یاc25و یا c63 به چه معناست؟؟
    ممنون از شما

    1. سلام روز بخیر.
      روی فیوزها به طور اختصاری تایپ فیوز یا کلید مینیاتوری و در کنارش آمپر کلید نوشته میشه. C16 یعنی کلید تایپ C یا کلید مینیاتوری موتوری یا کندکار که 16 آمپر هست و به همین ترتیب.

    1. استاندارد سیم بندی مدارات فرمان متفاوت است. گاهی نوع سیم بندی را به گونه ای انتخاب می کنند که ۶ کیلو آمپر برای نهایت اتصال کوتاه در نظر می گیرند. اما گاهی نوع سیم بندی می تواند تا ۱۰ کیلو آمپر را برای اتصال کوتاه تحمل نماید. کلید مینیاتوری که در این سیستم ها قرار می گیرد یه نمونه است، و همان کار محافظت را انجام می دهد با قدرت قطع متفاوت.

  8. در حال حاضر در جعبه فیوز داخلی خانه از کلیدهای 16 آمپر استفاده شده است. اگه این کلیدها رو با فیوز های B16 تعویض کنم مشکلی نداره؟

    1. فیوزی که برای کولر گازی استفاده می شود حتماً تیپ C و یک رنج یا دو رنج بالاتر از آمپر کولر گازی باشد. اما برای دیگر مصرف کننده ها اشکالی ندارد که فیوزها تعویض شوند.

  9. با سلام و عرض خسته نباشید
    فیوز مناسب برای کولری با btu 30000 چه نوعی میباشد (اکثرا c25 را معرفی کرده اند)
    اگر از فیوزc25جداگانه برای کولر استفاده شود، برای خود کنتور اصلی ساختمان از فیوز b32 باید استفاده کرد؟

    1. با دورود بر شما
      فیوز کنتور را تیپ C و فیوزهای تابلوی داخلی مجموعه را تیپ B انتخاب می کنند. اما فیوز کولر گازی تیپ C باید باشد تا دیرتر قطع کند. برای کولر 30 هزار، معمولاً 16 آمپر جریان می کشد که شما می توانید از مینیاتوری 20 یا 25 آمپر تیپ C بهره ببرید.
      برای کنتور اصلی هم یک رنج بالاتر یا هم رده با رنج قبلی می توانید استفاده نمایید، اما تیپ C باشد.

  10. آیا افزایش دمای محیط بر روی جریان نامی کلید مینیاتوری تاثیری دارد؟ اگر تاثیر دارد، چگونه میتوان رنج آمپر کلید را با دمای محیط اصلاح کرد؟ بعبارت دیگر ضریب تطبیق چقدر است؟

    1. بله، تأثیر دارد. کلیدهای مینیاتوری در دماهای بالا، تحت تأثیر دمای محیط قرار گرفته و در جریان های کمتر از جریان نامی خود، قطع می نمایند. از دمای 45 درجه سانتیگراد به بالا، به ازای هر 1 درجه افزایش دما، 2 آمپر از جریان نامی کلید باید کم نمود. برای مثال کلید مینیاتوری 16 آمپر در دمای 49 درجه سانتی گراد، در جریان 8 آمپر قطع خواهد نمود. بنابراین تابلوی کلید را باید در محیطی قرار داد که سیستم خنک کننده داشته باشد؛ و اگر در شرایط محیطی قرار بگیرد، برای انتخاب کلید مینیاتوری، کلیدی با 1.5 برابر جریان کلید قبلی باید برای طراحی در نظر گرفت. به عنوان مثال به جای کلید مینیاتوری 16 آمپر، کلید 25 آمپر انتخاب می شود.
      24=16*1.5
      برای سیستم های نفت و گاز در مناطق جنوبی کشور، این رنج به دو برابر افزایش می یابد. کلید 32 آمپر به جای کلید 16 آمپر در طراحی سیستم های نفتی جایگزین می شود تا بتواند در شرایط گرمای جنوب و رطوبت بالا، جوابگوی سیستم باشد.

      1. در ادامه مطلب بالا لازم به ذکر است که محدودیت دمایی برای بیشتر از بوده و به دمای 40 درجه سانتی گراد می رسد. با افزایش هر یک درجه افزایش دما بالاتر از 40 درجه سانتی گراد، جریان نامی کلید 2 آمپر کاهش می یابد.

    1. سلام
      فیوزهای تیپ روشنایی یا Curve B اشنایدر الکتریک برای این زمینه مناسب هستند.
      شما می توانید برای مورد 400 وات از فیوز 10 آمپر تیپ B با کد فنی 24050 استفاده نمایید. همچنین برای مورد 250 وات هم می توانید کلید مینیاتوری 6 آمپر تیپ B با کد فنی 24049 استفاده کنید.
      اداره برق معمولاً از کلیدهای مینیاتوری 10 آمپر برای پایه های روشنایی بهره می گیرد، ولی شما می توانید هر دو پایه را هم با فیوز 6 آمپر کنترل کنید و هم به صورت توضیحات بالا.
      نکته بسیار مهم این است که فیوزها یا کلیدهای مینیاتوری حتماً از نوع روشنایی یا تیپ B باشند.

  11. قدرت قطع استاندارد انواع کلید مینیاتوری چند کیلو آمپر هست؟ و قدرت قطع کلید مینیاتوری اشنایدر موجود در ایران چند کیلو آمپر است؟

    1. قدرت قطع استاندارد کلید مینیاتوری ها 1.5، 3، 4.5، 6، 8، 10 و 16 کیلو آمپر است.
      اما قدرت قطع 6 کیلو آمپر بیشترین کاربرد را دارد و در مواردی از 10 کیلو آمپر هم استفاده می شود.

      کلید مینیاتوری اشنایدر که در ایران تولید می شود طبق استاندارد IEC898، قدرت قطع 6 کیلو آمپر دارد.

      1. ببخشید. زمانی که چند مینیاتوری در یک مدار سری شده باشند، کدام مینیاتوری در برابر جریان اتصال کوتاه، عملکرد سریع تری دارد؟

        مثلا اگه دو مینیاتوری C16 و B16 سری باشند و اتصال کوتاه (نه اضافه بار) اتفاق بیفته مینیاتوری B سریعتر عمل میکنه یا C

        1. سلام، وقت بخیر، مینیاتوری تیپ B زودتر عمل میکند. مینیاتوری تیپ B با عبور جریان بین ۳ تا ۵ برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کند، اما مینیاتوری نوع C با عبور جریان بین ۵ تا ۱۰ برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کند و زمان قطع شان از نوع B بیشتر است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا